Wieża Franciszek
Wieża „Franciszek”
Wieża wyciągowa (skipowa) o oznaczeniu F4 znajduje się na terenie byłej Kopalni Węgla Kamiennego „Franciszek” w Horní Suchej. Początek wydobycia w tej kopalni przypada na rok 1911, kiedy rozpoczęło się drążenie pierwszego szybu wyciągowego, ostatni wózek został wydobyty 30 czerwca 1999 r. Za cały okres swojej historii kopalnia wydała łącznie 59 144 518 ton węgla kamiennego. (Szczegółowiej patrz Wikipedia.)
Większość terenu pokopalnianego poddana została w niedawnej przeszłości istotnym zmianom. Pierwotne budowle i urządzenia kopalni zostały usunięte i gmina Horní Suchá utworzyła na tym terenie nowoczesną strefę przemysłową o wymownej nazwie: Franciszek.
Żelbetowa wieża wyciągowa F4, zajmująca powierzchnię 586 m2 i sięgająca wysokości 85,5 m, jest jednak jedną z pierwotnych budowli kopalni, która ze względu na otaczająca zabudowę nie mogła być wyburzona. Pozostaje więc nadal rzucającą się w oczy dominantą gminy i przypomnieniem bogatej historii górniczej regionu.
Gmina Horní Suchá stara się dla wieży znaleźć alternatywne wykorzystanie, i w ten sposób powstała idea jej włączenia do projektu AIR BORDER jako stanowiska do specjalistycznych pomiarów transportu zanieczyszczenia powietrza. Wieża jest usytuowana w centrum ostrawsko-karwińskiego obszaru przemysłowego, w pobliżu granicy Polską. To umożliwi badanie transportu zanieczyszczenia z różnych grup źródeł zanieczyszczania powietrza, typowych dla danego regionu. Natomiast jej wysokość umożliwi dokonywanie ciągłych pomiarów prawie 90 m nad ziemią. Zostanie tu zainstalowane specjalne urządzenie do odbioru cząstek pyłowych w zależności od kierunku wiatru. Będzie więc możliwe badanie tego, z jakich kierunków zanieczyszczeni przychodzi oraz dokładniej wyrazić ilościowo jego transport w ramach regionu.
Widok terenu Kopalni „Franciszek” w latach 80: